Dünya çapında kent üzerine çalışanlar kent liderleri, üniversite rektörleri, ünlü mimarlar, belediye başkanları ve finans mekanizması yöneticileri hızlı kentleşmenin meydana getirdiği patlamaya hazır enerji talebi artışının düzenlenmesi gerekliliğinin farkına varıyor. Fakat, alışageldik oluşumun değiştirilmesi kolay bir görev değil.

Bugün, binalarını daha enerji verimli hale getirmek adına çabalarını arttırmayı taahhütü eden 12 şehir daha “BM Herkes için Enerji Programı”(SE4All)’nın 2030’a kadar enerji verimliliğini ikiye katlama hedefini destekleyen bir koalisyon BEA’ya (Building Efficiency Accelerator) katıldı. Bu şehirler—Belgrad, Sırbistan; Bogota, Kolombiya; Coimbatore, Hindistan; Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri; Eskişehir, Türkiye; Medellín, Kolombiya; Porto Alegre, Brezilya; Rajkot, Hindistan; Riga, Letonya; Santa Rosa, Filipinler; Shimla, Hindistan and Tshwane, Güney Afrika— diğer 11 şehir ile beraber BEA’da yerini aldı. Hep beraber, yeni ve mevcut binalardaki enerji talebini yüzde 25 ile 50 arasında düşürebilmek gibi enerji verimli binaların faydalarından yararlanmaya çalışacaklar.

Belgrad, Sırbistan. Andres Arjona tarafından çekilmiştir.

Bu yeni şehirler çok paydaşlı bir ortaklık çerçevesinde WRI ve 30’dan fazla uluslararası organizasyon ile işbirliği içinde olacak. İçlerinden beşi—Belgrad, Bogota, Da Nang, Eskişehir, ve Raijot—Mexico City’e katılarak Accelerator için “öğrenim laboratuarı”nın bir bölümü olacaklar, ve ortaklığın teknik danışmanlarıyla çalışarak önceliklendirme, yerel paydaşların bağlanması, yerel materyaller, yerel politikalar ve projelerler gibi konularda yardım alacaklar. Geçtiğimiz yıl, Mexico City ulusal bina kodlarını yerelleştirmekle ve belediye binalarının iyileştirilmesini planlamakla geçirmişti.

23 şehir BEA ortaklığıyla çalışarak yeni politikalar ve projeler üretmeye çalışacak. WRI’ın son kılavuz raporu, Accelerating Building Efficiency: 8 Actions for Urban Leaders ile enerji verimli binaları arttırmak için 8 eylemden oluşan bir yol haritası sunuyor.

1) Bina tasarım, inşaat ve/veya operasyonlarında gerekli olan minimum enerji verimliliğinin azaltılması için bina verimliliği kod ve standartlarını hayata geçirilmeli. Böylelikle, binanın ömrü boyunca, enerji maliyetini düşürebilir.

Brüksel, Neredeyse Sıfır-Enerji (Nearly Zero-Energy) tüketen binalarıyla büyük bir başarıya imza attı. Kamu yetkililerinin ikamet ettiği ve sahiplendiği binalar hakkındaki Avrupa Direktifi’ne bir cevap niteliğinde harekete geçen Brüksel, direktifin ötesine geçerek yeni binalarda enerji performansı arttırarak için katı standartlar hayata geçirdi.

2) Verimliliği iyileştirme hedefleri koyulmalı. Pek çok ülkede, kamu binalarında enerji performansı için yerel hedefler koyuluyor. Hükümetlere, özel sektörü teşvik etmek ve şehir çapında “meydan okuma” programları yaratmak için gönüllü hedefler anlatılabilir.

Tokyo büyük ölçekli endüstrilerden ve ticari altyapılarından kaynaklanan emisyonu sınırlandıran bir teşvik programı oluşturdu. Program, kiracı ve ev sahiplerinin, 2015 ve 2019 yılları arasında emisyonu %17 oranında düşürmesini hedefliyor.

3)  Binalardan enerji performans bilgisi toplanmalı. Binalardaki enerji kullanımını anlamak ve bu bilgileri benzer binalarla kıyaslamak, düşük performanslı binalar için nereye yatırım yapılacağına karar verebilmek adına iyi bir yöntemdir. Elde edilen veriler, karar alanların, gelişim hedefleri karşısında enerji performansını takip etmelerini sağlar.

New York, büyük bina sahiplerinin enerji kullanımını raporlaması gerekliliği içeren bir örnek yasa oluşturarak, bu konuda aşama kaydetti. Onaylanan politikaların içinde yer alan Yerel Yasa 84, bina bazında enerji kazanımını öngören bir tool olarak geliştirilen New York Şehri Enerji Verimliliği Kurum/Dernek’inin Enerji Kazanım Potansiyeli Tool’u ile ilişkili durumdadır.

4) Verimlilik projelerinin ekonomik engelleri (ön ödemeler vb.) aşabilmesine destek olmak için mali programlar, teşvikler ve çeşitli opsiyonlar yaratılmalı.

Ermenistan bu kategoride öncü bir ülke. Inovatif R2E2 programı verimlilik için döner sermaye ve yenilenebilir enerji projeleri yarattı.

5) Örnekler üzerinden gidilmeli. Hükümet binaları hakkında oluşturulan başarılı hükümet politikaları ve projeleri ile bina verimliliği teknolojileri ve yaklaşımları daha fazla talep ve kabullenme yaratabilir.

Buenos Aires (Arjantin) Kamu Binalarında Enerji Verimliliği Programı’nı başlattı, programın hedefi 2008’deki emisyon değerlerinin 2030 yılına kadar %30 düşürülmesine yardım etmek. Girişime başlandı, 20’den fazla kamu binası enerji denetimi altına girecek ve gelişmiş verimlilik ve bina performansı için en iyi uygulamalar oluşturulacak. Kent liderleri enerji yönetim araçları oluşturuyor, bunun yanında yeni kamu binalarında çevresel sürdürülebilirlik için yeni standartlar kentleri emisyon hedeflerine yaklaştırıyor.

6) Bina sahiplerini, yöneticileri, ikamet edenleri; ödüller, rekabet oramları, ortaklıklar aracılığıyla bağla. 

Singapur, kiracıları ve mülk sahiplerini bina verimliliğini geliştirme ve gözleme adına bilgiler sağlayan bir Green Leasing Toolkit yarattı. Bu tool bina performansını baştan aşağı arttıracak, kiracı ve ev sahiplerinin harekete geçmeleri için gereken bilgileri sağlayacak.

7) Bina verimliliği talebini karşılamak ve hızlandırmak için iş modellerini desteklemeli; kapasite geliştirmek adına teknoloji, ekipman ve diğer hizmet sağlayıcılarıyla çalışılmalı.

Washington eyaletinde bulunan Bainbridge Adası binalar hakkında teknik çalıştaylar düzenleyerek (hava sızımı kontrolü vb.) kapasite geliştirmek için verimlilik sağlayıcılarla çalışıyor. Bainbridge Adası müteahhit sertifikasyonlarının standartlarını arttırarak binaların özelliklerini belirleyen teknisyenlerin daha eğitimli olmasını sağladı.

8) Enerji kullanım verilerine erişimi geliştirmek için kamu ile işbirliği yapılmalı ve tüketicilerin enerji taleplerini düşürmeye yönelik gayretleri desteklenmeli.

Brezilya’nın ‘‘Akıllı Enerji Programı’’ kamu hizmetlerinin her yıl bina verimliliği projelerine yatırım yapmasını zorunlu hale getirdi. Conviver gibi programlar geliştirilerek, düşük-gelirli mahallelere daha verimli fikstürler yüklendi ve kırılgan nüfus için bina performansını arttırdı.

Kentler, bina verimliliğinin fırsata dönüştürülebilen, büyüyen toplumların enerji gereksinimlerini karşılamak için her kilowatt saati daha çok insana esnetmek gibi, en iyi uygulamalarının faydalarını idrak ediyor.

Binalarda enerji verimliliği aynı zamanda kentlerin iklim hedeflerine ulaşmalarına ve üretkenliklerini geliştirmelerine yardım ediyor. Kentler büyüdükçe, kent liderleri sayısız altyapı yatırım gereksinimleriyle karşılaşıyor, enerji verimliliği adına yapılabilecek yatırımlar en mantıklı yatırımlar olarak öne çıkıyor.

*Bu yazının orijinali Jennifer Layke tarafından yazılmış olup WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler tarafından Türkçeye çevirilmiştir. Yazının orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.