İstiklal Caddesi, İstanbul. Fotoğraf: HBarrison.

Claudia Adriazola imzasıyla TheCityFix.com’da yayınlanan makaleyi EMBARQ Türkiye ekibinin çevirisiyle sunuyoruz. 

Şehirlerde yaşayan nüfus arttıkça motorlu araç sayısı da artış gösteriyor. Ölümcül trafik kazalarının önüne geçmeyi başaramazsak, karayollarındaki kazalarda yaralanma ve ölümler giderek artarak büyük bir halk sağlığı sorunu haline gelecek. Her yıl tüm dünyada karayollarındaki trafik kazaları yüzünden 1,2 milyon kişi ölüyor. Dünya Sağlık Örgütü, acil olarak önlem alınmadığı takdirde, 2030 yılına kadar trafik kazalarının insanların ilk beş ölüm nedeninden biri olacağını belirtiyor.

Şehirlerde meydana gelen ölümcül kazaların temel nedenleri nelerdir? Sürdürülebilir kentleşme ve ulaşım uygulamaları yaygınlaştırılarak bu ölümlerin önüne geçebilir miyiz? Dünyada, karayolu trafik kazalarındaki ölümleri azaltmakta başarılı olmuş, en iyi uygulamalar hangileridir?

14 Şubat’ta Washington DC’de The Brookings Institution ve the FIA Foundation tarafından düzenlenen toplantıda, EMBARQ Direktörü Holger Dalkmann ve EMBARQ Sağlık ve Yol Güvenliği Program Direktörü Claudia Adriazola-Steil EMBARQ’ın karayolu trafik kazalarını azaltmak amacıyla yürüttüğü kampanyalardan bahsetti.

Artan kentli nüfus ve motorlu araç kullanımı

Günümüzde dünya nüfusunun %50’den fazlası şehirlerde yaşıyor. Afrika ve Asya başta olmak üzere, dünya genelinde artan şehirleşmenin sonucu olarak, 2050 yılı itibariyle dünya nüfusunun %75’inin şehirlerde yaşaması bekleniyor. Buna paralel olarak, başarı ve zenginliğin sembolü sayılan özel otomobil kullanımı da hızla artıyor. 2020 yılında dünyadaki toplam araba sayısının 2 milyara ulaşacağı öngörülüyor. Şehirleşme ve kişisel araba kullanımındaki bu artış trafik güvenliği açısından da yeni sorunlar yaratıyor.

Kat edilen mesafeler uzuyor

Trafik kazaları neticesi meydana gelen ölümlerdeki artışın arkasındaki en önemli sebeplerden biri de katedilen mesafelerin giderek uzaması. Kazaları önlemek için özel araçların ulaşımdaki payını azaltmanın yanı sıra, ulaşım türünden bağımsız olarak, katedilen toplam mesafelerin kısalmasını sağlamamız gerekiyor.

İhtiyaç duyulan yapısal değişimler ve şehirlerin önemi

Trafik kazası kaynaklı ölümleri azaltmada başarılı olan yerel proje uygulamalarını artırmamız, yerel ve merkezi hükümetlerden alınan destekler yoluyla bu projelerin yaygınlaştırmalarını sağlamamız gerekiyor. Yakın gelecekte şehirlerde yaşaması beklenen nüfusun büyüklüğü göz önünde bulundurulduğunda, kent yönetimlerinin güvenli yaşam alanları yaratmakta desteğe ihtiyacı olacağını söyleyebiliriz.

Şehirler genişledikçe ev ve iş yerleri arasında katedilen mesafeler uzuyor; bunun sonucunda hava kirliliği ve trafik sıkışıklığı arttığı gibi trafik kazaları nedeniyle ölümlerin oranı da yükseliyor. Bu gidişin önüne geçebilmek için araba odaklı kent genişleme modelleri yerine, insan odaklı derişik (kompakt) kent modellerini benimsememiz gerekiyor. Derişik kent form örneklerinde sürdürülebilir ulaşım alternatiflerini (yaya yolları, bisiklet, maliyeti düşük toplu taşıma sistemleri vb.) uygulamaya sokmak kolaylaşıyor.

Yeni ulaşım alternatifleri yaratmak

İnsan odaklı kentlerde entegre toplu taşıma, bisiklet, yürüme ve araç paylaşım sistemleri kişisel motorlu araçlardan daha güvenli ulaşım seçenekleri sunuyor.

Başarılı uygulama örnekleri

EMBARQ Türkiye Sakarya, Antalya ve Eskişehir’de bisiklet kullanımını yaygınlaştırma amacıyla çeşitli faaliyetlerde bulunuyor. Bu kapsamda, kapasite geliştirmek için çalıştaylar düzenleniyor ve yerel yönetimlere teknik destek sağlanıyor. Şehirlerin yürümeye daha elverişli ve hareketli hale gelmesi için çalışan EMBARQ Türkiye, İstanbul’da Tarihi Yarımada Yayalaştırma Projesi’ne de destek verdi.

Türkiye’de Metrobüs adıyla uygulanan Hızlı Otobüs Taşımacılığı (HOT) sistemlerinin en yeni örnekleri Brezilya’daki şehirlerde kuruluyor. Brezilya’da araba ve motosiklet kullanımı son on sene içinde üçe katlandı ve bunun sonucu olarak da trafik kazalarında ciddi bir artış yaşandı. Toplu taşıma sistemlerini geliştirmek ve yaya yollarını çoğaltmak, Brezilya’da giderek artan trafik ve yol güvenliği sorunları için öncelikli çözüm önerileri arasında yer alıyor. Rio De Janeiro ve Belo Horizonte gibi metropollerde yüksek kapasiteli toplu taşıma koridorlarına ihtiyaç duyuluyor. 2014 Dünya Kupası ve 2016 Olimpiyatlarına ev sahipliği yapmaya hazırlanan Brezilya’da toplam 138 km uzunluğunda beş yeni HOT koridoru planlanıyor. EMBARQ Brezilya ekibi bu iki şehirde uygulanmaya başlaması planlanın HOT koridorları için şehir belediyelerine teknik destek sağlıyor. Bu yeni hatların günde yaklaşık 2 milyon yolcu taşıyacağı öngörülüyor.

Dünya nüfusunun %50’sinden fazlasına ev sahipliği yapan ve dünyanın gayri safi milli gelirlerinin %80’inin üretildiği kentlerde güvenli ve verimli ulaşımı sağlamanın önemi çok büyük. Kentiçi ulaşım iyi planlandığında şehirdeki hayat kalitesini yükseltmek ve fırsat erişim eşitliğini garanti altına almak kolaylaşıyor.

EMBARQ’ın sağlık ve yol güvenliği alanında dünya çapında yaptığı çalışmalar ve en başarılı uygulamalar hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız EMBARQ Türkiye ekibiyle veya EMBARQ Sağlık ve Yol Güvenliği Program Direktörü Claudia Adriazola-Steil ile iletişime geçebilirsiniz.