Tel Aviv merkezli Operatti isimli start-up; seçili güzergahlar boyunca dinamik yolcu talebini, akıllı filo yönetimi ile karşılayacak bir uygulama üzerinde çalışıyor. Bölgesel olarak değişkenlik arz eden yolcu talebi, bazı güzergahlarda verimsiz işletmeye neden olmaktadır. Operatti’nin üzerinde çalıştığı uygulama, veriye dayalı kapasite optimizasyonunu kullanarak hem verimli hem de güvenilir bir kamu hizmeti sağlamayı amaçlıyor.

Operatti’nin geliştirdiği uygulama, yolcuların önceden belirlenmiş bir güzergah boyunca toplu taşıma araçlarını önceden rezerve etmelerini sağlıyor ve ardından gerçek zamanlı kapasite yönetim sistemine göre onları almak için en verimli aracı gönderiyor. Bir güzergah boyunca herhangi bir yerde dört yolcu varsa, ulaştırma yetkilisi onları alması için sadece bir taksi gönderiyor. Güzergahta yolculuk talebi olan kişi sayısı bir düzineden fazlaysa büyük bir otobüs tahsis edilirken, 4-12 kişilik grupları kapsayan ara talep ise bir minibüs ile de karşılanabiliyor. Bu yaklaşım ile işletmeciler, talebin az olduğu veya hiç olmadığı güzergahlarda otobüs çalıştırmadan da güvenilir bir hizmet sunabiliyor.

Toplu taşıma kullanıcılarına gidecekleri yere dair en iyi rotaları gösteren Moovit gibi diğer ulaşım hizmetlerinden farklı olarak Operatti, rotayı değiştirerek değil, en verimli aracı tahsis ederek işletmeciler adına toplu taşımayı akıllı bir şekilde yönetmeyi vaad ediyor. Bu sayede gerçekte o güzergahta kullanılması gereken en verimli araç belirleniyor. Çıktılara bakacak olursak da yakıt tasaarufu ve buna bağlı ulaşım kaynaklı salımlarda azalma karşımıza çıkıyor. Özetleyecek olursak, Operatti işletme odaklı bir uygulama gibi gözükse de çevresel etkileri ile kamu yararını öne çıkartıyor.

Hızlı kentleşmenin negatif etkisi olarak Türkiye’nin birçok şehrinde merkeze uzak, düzensiz uydu mahalleleri görüyoruz. Bu mahalleler için etkin bir ulaşım planlaması yaklaşımından uzak, onun yerine politik kaygılar ile işletilen verimsiz toplu taşıma sistemleri hizmet veriyor. Halbuki Operatti ve benzeri teknolojiler hem işletmecinin hem politika yapıcının ortak paydada birleşmesini sağlayarak vatandaşa toplu taşıma hizmetini etkin bir şekilde ulaştırabilir.

Bu yazının orijinali Yol Teknolojileri Dergisi Ocak-Şubat 2021 Sayısında yayınlanmıştır.