Etiyopya, Addis Ababa’da yayalar Atklit Tera İstasyonu’nda. Fotoğraf: Tolga İmamoğlu/WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler
Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’da günde 120.000 yolcuya hizmet veren hafif raylı sistem Ekim 2015’te, Sahra altı Afrika’daki ilk hafif raylı sistem olarak faaliyete geçti. Hafif raylı sistem yolda geçen zamanı azaltırken daha güvenli ve temiz bir ulaşım sistemini de beraberinde getiriyor. Fakat 4.5 milyon nüfuslu hâlâ gelişmekte ve çeşitli zorluklarla karşılaşmakta olan bu şehirde sorunlar bitmiyor.
WRI Ross Center, Bloomberg Philantrophies Yol Güvenliği İnisiyatifi ile birlikte yaya güvenliğini ve istasyona erişebilirliğini arttırmak adına Addis’in hafif raylı sistem koridorlarında yakın zamanda bir yol güvenliği incelemesi yaptı. İnceleme mavi ve yeşil hatlar üzerindeki 39 istasyonun hepsinde yürütüldü. İncelemenin ardından, WRI Ross Center, istasyon bölgelerini yayalar için daha erişilebilir, güvenli ve donanımlı yapmaya yönelik öneriler sunarak yol gösterdi.
Tehlikeli Geçitler ve Yüksek Hızlı Trafik
Çalışmanın sonuçları iki ana güvenlik sorunu olarak özetlenebilir.
İlk sorun, sokak ve istasyon planlarındaki güvenlik önlemlerinin eksikliği. 31,6 kilometrelik hafif raylı sistem, şehir merkezinden geçip şehrin doğu, batı ve güneyine uzanıyor. Hat, açık pazar alanlarından, otobüs terminallerinden, stadyumlardan, sanayi bölgelerinden ve konut alanlarından geçiyor. İstasyonlara erişimi kolaylaştırmak için hafif raylı sistem koridorunun yanı sıra çalışan ve bu koridoru besleyen başka ulaşım şekilleri ise tıkanıklığa ve tehlikeli durumlara yol açıyorlar.
Atklit Tera İstasyonu’nun mevcut durumu. Çizim: WRI Ross Center for Sustainable Cities
Yol güvenliğini arttırmak için önerilen plan değişiklikleri. Çizim: WRI Ross Center for Sustainable Cities
Kaldırımların ve yol işaretlerinin kötü durumu, refüj genişliğinin darlığı, kötü yapılmış rampalar ve merdivenler ve yetersiz aydınlatma bu istasyonlara erişimi tehlikeli hale getiriyor. Birçok durumda, yayalar her iki yöne de akan dört şeritli trafiği asgari korumayla geçmek zorunda kalıyorlar.
Güvenlikle ilgili ikinci büyük sorun ise hız. En nihayetinde, yaya güvenliğini arttırma konusunda yapılabilecek en büyük etki trafik hızını düşürmektir. Araçların hızları düştükçe yayaların araç çarpması sonucu hayatlarını kaybetme riskleri de azalır.
Addis’te hafif raylı sistem istasyonlarına giden yaya geçitlerinin çoğu hemzemin ya da sokak düzeyinde. Yayaların güvenliğini arttırmak için WRI Ross Center yetkililere yükseltilmiş yaya geçitleri inşa etmelerini önerdi. Araçlar bunların üzerinden geçerken yavaşlamak zorunda kalacakları için hem trafik hızı düşer hem de kullanıcılar için daha iyi bir güvenlik sağlanmış olur.
İstasyonların erişilebilirliği, savunmasız yol kullanıcıları için güvenli değil. Fotoğraf: Tolga İmamoğlu/WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler
Üst geçitler, yayaların trafikle doğrudan temasını kesmesi açısından daha güvenli görünse de araştırmalar çoğu kişinin hemzemin geçitleri kullanmayı daha kolay bulduğunu göstermiş, üstelik üst geçit konulduğu için yetkililer de güvenlik önlemlerinin alındığını varsaymaktadır.
WRI Ross Center, yükseltilmiş yaya geçitlerinin yanı sıra istasyon çevresinin en yoğun olduğu saatlerde bölgedeki hız limitinin düşürülmesini önerdi.
Daha Güvenli Şehirler İçin Daha Güvenli Caddeler
Haziran 2017’de WRI Ross Center, önerilerini şehirdeki diğer ulaşım acenteleriyle detaylı bir şekilde paylaştı. Addis Ababa’nın yol güvenliği açısından önde gelen kurumlarından The Transport Management Agency önerileri hayata geçirmek için bir plan oluşturdu, WRI Ross Center da teknik uzmanlık sağlamak için onlarla yakın çalışmalar yürütmekte.
WRI Ross Center’ın yaptığı araştırmalar, toplu taşıma sistemlerinin, motorlu taşıt kullanımını azalttığını, trafik güvenliğini gözle görülür oranda arttırdığını ve trafiğe bağlı yaralanma ve ölüm oranını azalttığını gösteriyor. Bununla birlikte, Addis’teki hafif raylı sistemin de gösterdiği üzere, tasarımdaki küçük gibi görünen kararlar büyük farklar yaratabilir. Özellikle tüm yol kullanıcılarına sürdürülebilir, güvenli ve erişileblilir bir ulaşım sağlayabilmek için farklı ulaşım şekilleri arasındaki etkileşimi anlamak önemlidir.
Addis Ababa artan nüfusu için çeşitli ulaşım şekillerinin bütünleştiği bir ulaşım sistemi geliştirirken yol güvenliği bütün projelerin merkezinde olmalıdır.
