Dünya Sağlık Örgütü’nün geçtiğimiz yıl sonu itibariyle açıkladığı rakamlara göre 2015 yılında dünya genelinde yaklaşık 1.3 milyon kişi trafik çarpışmalarında hayatını kaybetti. Küresel bir sağlık sorunu olarak tanımladığımız yol güvenliği problemi, farklı disiplinlerin ortak çalışması ile çözüme kavuşabilir. Bu disiplinlerin en başında da mühendislik uygulamaları yer alıyor. Yol güvenliği sorununa çözüm arayan mühendislik uygulamaları; günümüzde gelişen teknoloji ışığında sadece tasarım ve altyapıyı kapsamamakta olup araç içi emniyet sistemleri ile trafik yönetim ve denetimine yönelik Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) uygulamaları dünya genelinde hızla yaygınlaşmaktadır.
AUS, sadece trafik çarpışmalarını önlemeye yönelik denetim odaklı uygulamalar geliştirmekle kalmayıp, trafik çarpışmalarının meydana gelmesinden sonraki süreç yönetimi için de birçok yenilikçi ve yaşam kurtarıcı çözümler de üretiyor. Bu uygulamalardan en yenisi de “Collision Call” adı verilen çarpışma çağrı uygulaması.
Kaynak: Flickr – b k
Uygulama ne yapıyor diye kısaca bahsetmemiz gerekirse; şiddetli bir trafik çarpışması meydana geldiğinde uygulama acil durum ekiplerinin otomatik olarak olay yerine yönlendirilmelerini gerçekleştiriyor. Trafik çarpışmalarında acil durum ekiplerinin zamanında olay yerine çağrılmaması ya da meydana gelen çarpışmanın diğer yol kullanıcıları tarafından geç fark edilip çağrıların yapılması; yaralanmalı ya da ağır yaralanmalı vakaların bu gecikmelere bağlı olarak ölümle sonuçlanmasına neden oluyor. Sistemin temel çalışma prensibi hakkında bilgi vermek gerekirse; sistem her çarpışma durumu için yönlendirme gerçekleştirmiyor. Bunun sebebi maddi hasarlı çarpışmalar için acil durum ekiplerinin olay yerine gelme gerekliliğinin olmaması. Peki sistem maddi hasarlı çarpışmalar ile yaralanmalı ve ağır yaralanmalı çarpışmaları nasıl belirliyor? Sistem çarpışma esnasında açığa çıkan G kuvvetini ölçerek, birçok araştırmaya dayalı ortalama g kuvvet değerini referans alıp çarpışmanın şiddetini belirliyor. Belirlenen şiddetine göre de çarpışma sistem tarafından otomatik olarak maddi hasarlı, yaralanmalı ya da ağır yaralanmalı çarpışma olarak tanımlanarak acil durum çağrısı için yönlendirme gerçekleştiriyor.
Dünyada halihazırda 144 ülkede kullanımda olan sistem, İngilizce, Çince, Arapça, Fransızca, İspanyolca, Almanca, Portekizce, Hintçe, Rusça dil seçeneklerine sahip. Sistem şu an için daha çok lüks markaların üst segmentlerinde kullanılmakta olup; her yeni çıkan ve gelişmekte olan sistemde olduğu gibi ekonomik araçlarda da önümüzdeki dönemlerde yaygınlaşacaktır.
Acil durum ekiplerinin olay yerine yönlendirilmeleri sürecinde; yaşam ile ölüm arasında saniyelerin değil saliselerin bile çok önemi olduğu göz önünde tutulduğunda yeni çıkan AUS sistemleri birçok motorlu taşıt için yaygınlaştıkça daha fazla yaşam kurtaracaktır.
*Bu yazı, Akıllı Ulaşım ve Güvenlik Sistemleri Dergisi Ocak-Şubat 2016 sayısında yayınlanmıştır.
